Κριτική παράστασης «Lebensraum/Ζωτικός Χώρος»

2024-03-08
Γράφει ο Βασίλης Τσερτσίδης



Πριν λίγες ημέρες, παρακολούθησα το «Lebensraum» ή αλλιώς «Ζωτικός Χώρος», στο θέατρο Αθήναιον, σε κείμενο του Θανάση Τριαρίδη και σκηνοθεσία Αντώνη Καράγιαννη. Επρόκειτο για ένα εξαιρετικό έργο, τόσο από πλευράς κειμένου, όσο και από σκηνοθετική σκοπιά, καθώς και από τις ερμηνείες της Βερόνικας Αργέντζη και του Βασίλη Κανελλόπουλου.

Επί της ουσίας, η παράσταση εστιάζει σε ένα κοινωνικό πείραμα που αφορά τον ζωτικό χώρο των ανθρώπων. Ποια είναι τα «λεπτά» όρια που χωρίζουν την αξιοπρέπεια από την ανηθικότητα. Τη θέληση για δημιουργία από την ακόρεστη δίψα για καταστροφή. Άραγε, μέχρι πού μπορεί να φτάσει κανείς προκειμένου να βελτιώσει τη ποιότητα της ζωής του; Επιπρόσθετα, όταν τίθενται ζητήματα που επηρεάζουν τις ζωές πολλών ανθρώπων, η δαμόκλειος σπάθη που κρέμεται πάνω από τον υπεύθυνο που σκέφτεται αν θα πατήσει το «κουμπί θανάτου» ή όχι γίνεται όλο και πιο εμφανής. Το «Lebensraum», ως όρος, πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία ως πολιτική επικοιστικής αποικιοκρατίας. Ο Θανάσης Τριαρίδης, χρησιμοποιώντας «μεγεθυντικό φακό», αποτύπωσε όλη τη παράνοια της εν λόγω πρακτικής στο κείμενο του, «βαφτίζοντας» τη σαν κοινωνικό πείραμα, το οποίο διεξάγει ο «Κύριος» στη «Κυρία», με την ανάλογη χρηματική αμοιβή.

Το σκηνικό ήταν από τα πρώτα που μου έκαναν εντύπωση, καθώς ένας μυστηριακός, ιεροτελεστικός μωβ-μπλε φωτισμός επικρατούσε στη σκηνή καθώς έμπαιναν στον χώρο του θεάτρου οι θεατές, προμηνύοντας πως κάτι διαφορετικό έμελλε να συμβεί. Ένα μεγάλο, ξύλινο γραφείο, στολισμένο τριγύρω από λαμπάκια led, με μια φωτεινή, υδρόγειο σφαίρα στο κέντρο, μια ριγμένη καρέκλα, σαν να εγκαταλείφθηκε από κάποιον άρον άρον, κι ένας παγκόσμιος χάρτης που προβαλλόταν από προτζέκτορα με έκαναν να νιώσω πως μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση θα ελάμβανε χώρα στα επόμενα λεπτά. Όπως ακριβώς κι έγινε. Η ιδιοφυής χρήση και εναλλαγή των φωτισμών σε έντονα σημεία του έργου, καθώς και ως σηματοδότηση ότι το πείραμα έπαιρνε διαφορετική τροπή, μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση. «Χύνοντας» ένα φλογερό, αιματηρό κόκκινο όταν αναφέρονταν οι κτηνωδίες των Ναζί, αλλά «περιλούζοντας» τη σκηνή με ένα «φθονερό» πράσινο σε άλλο σημείο που δεν θέλω να «χαλάσω» επετεύχθη η δημιουργία ανάλογου κλίματος και η πρόκληση ποικίλων συναισθημάτων.

Η Βερόνικα Αργέντζη και ο Βασίλης Κανελλόπουλος συμπλήρωνε ο ένας τον άλλο με μεγάλη άνεση και χημεία, κάτι που εάν δεν υπήρχε, η παράσταση θα αποτύγχανε παταγωδώς. Μικρές λεπτομέρειες, οι οποίες ωστόσο κάθε φορά κάνουν τη διαφορά, όπως η αμήχανη στάση σώματος της «Κυρίας», ερχόμενη σε πλήρη αντίθεση με την γεμάτη σιγουριά και αυτοπεποίθηση σωματική «γλώσσα» του «Κυρίου» καταμαρτυρούν την προσοχή που δόθηκε στο «χτίσιμο» των χαρακτήρων από τον σκηνοθέτη, Αντώνη Καράγιαννη. Πιο συγκεκριμένα, ειδικά στη αρχή του έργου, η «Κυρία» είχε συχνά το δεξί της χέρι λίγο πιο πίσω από τη λεκάνη της, με το αριστερό της χέρι να ακουμπάει από πίσω το δεξί, παρουσιάζοντας έξυπνα την έλλειψη άνεσης, την ύπαρξη ανησυχίας. Ο «Κύριος», από την άλλη, είχε τα χέρια του πίσω, εδραιώνοντας πως η σκηνή είναι δική του, το γραφείο είναι δικό του, ο ζωτικός χώρος της «Κυρίας» είναι επίσης δικός του, εφόσον είχε ήδη διεξάγει το πείραμα ουκ ολίγες φορές. 

Επιπλέον, ο τρόπος και ο ρυθμός ομιλίας των χαρακτήρων ήταν ευδιάκριτα διαφορετικός, αποδίδοντας εύστοχα το κοινωνικό τους στάτους. Ο «Κύριος» ήταν πάντοτε βέβαιος γι' αυτά που έλεγε, σχεδόν σαν ηχογραφημένο μήνυμα τηλεφωνητή, ψυχρός και σταθερός, εκφοβιστικός, απόκοσμος. Η «Κυρία» μιλούσε αργά, συνειρμικά, διστακτικά, χρησιμοποιώντας λέξεις με μεγάλη φειδώ, φοβούμενη μήπως και μια λάθος απάντηση της στερήσει τη πολυπόθητη χρηματική αμοιβή ή, ακόμα χειρότερα, την ίδια της τη ζωή. Εκτίμησα την αλλαγή στη γενικότερη υπόσταση της «Κυρίας», η οποία, με το πέρασμα της ώρας, μεταμορφωνόταν από χαμηλοβλεπή άνθρωπο σε ένα οργισμένο ον, αποδεικνύοντας πως ο χώρος, η νοοτροπία, οι φωνές, οι ιδιοσυγκρασίες που μας περιβάλλουν έχουν άμεσο αντίκτυπο στη προσωπικότητα μας.

 

© 2023 CADMUS.  Διατηρούνται όλα τα δικαιώματα.
Υλοποιήθηκε από τη Webnode Cookies
Δημιουργήστε δωρεάν ιστοσελίδα! Αυτή η ιστοσελίδα δημιουργήθηκε με τη Webnode. Δημιουργήστε τη δική σας δωρεάν σήμερα! Ξεκινήστε
Χρησιμοποιούμε τα cookies για να εξασφαλίσουμε την σωστή λειτουργία και ασφάλεια των ιστοσελίδων μας και για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήσης.

Προχωρημένες ρυθμίσεις

Μπορείτε να προσαρμόσετε τις προτιμήσεις σας για τα cookies εδώ. Ενεργοποιήστε ή απενεργοποιήστε τις παρακάτω κατηγορίες και αποθηκεύστε τις επιλογές σας.