Αντώνης Καραγιάννης: «Υπάρχει πάντα περιθώριο για κάτι καλύτερο»
Με αφορμή τη πρεμιέρα της παράστασης “Lebensraum” αυτή τη Παρασκευή 01/03/2024, στο θέατρο Αθήναιον, συμμετείχα σε μία ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον γνωστό σκηνοθέτη, Αντώνη Καραγιάννη, μιλώντας για το έργο, τη ζωή, τη νοοτροπία μεγάλης μερίδας του πληθυσμού, αλλά και για συναισθήματα. Τον ευχαριστώ θερμά για τη κουβέντα!
«Lebensraum», λοιπόν, κύριε Καραγιάννη. Ζωτικός χώρος. Μια φαινομενικά απλή έννοια, η οποία όμως κρύβει μέσα της και κάτι σκοτεινό. Που εστιάζει το Lebensraum;
Η λέξη Lebensraum είναι γερμανική και σημαίνει ζωτικός χώρος. Ως πολιτικός όρος χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα από τους Ναζί και τον Χίτλερ. «Οι αληθινοί δολοφόνοι είναι και θα είναι για πάντα οι θεατές», έγραψε με αφορμή το έργο ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης. Εκεί βρίσκεται και η απάντηση στο τι εστιάζει το έργο.
Τι σας «κέρδισε» στο συγκεκριμένο έργο;
Με κέρδισε η αμεσότητα του. Με κέρδισε πάνω απ' όλα το θέμα. Το έργο, ή μάλλον το πείραμα που συμβαίνει στο έργο, είναι μία κραυγή απέναντι στα εγκλήματα της ανθρωπότητας. Εγκλήματα στα οποία είμαστε θεατές. Κι εγώ αναρωτιέμαι. Πόσο συνένοχοι είναι κοινό και θεατές, που παρακολουθούν τα «πειράματα» και τα εγκλήματα της κοινωνίας και τελικά όλης της ανθρωπότητας; Πόσο συνένοχοι είμαστε όλοι μας;
Θα συναντήσουμε κωμικοτραγικές καταστάσεις στη παράσταση, κάτι που άλλωστε συναντάμε και στη καθημερινότητα;
Οι καταστάσεις που συναντάμε στο έργο είναι θα έλεγα η κραυγή και η σιωπή. Η καθημερινότητά μας.
Υπάρχει περιθώριο στη ζωή μας για διαπραγμάτευση και διεκδίκηση ή είναι όλα προδιαγεγραμμένα;
Θα ήταν πολύ δυσάρεστη διαπίστωση να θεωρούμε ότι όλα είναι προδιαγεγραμμένα. Υπάρχει πάντα περιθώριο για κάτι καλύτερο, για κάτι ουσιαστικό, για κάτι αληθινό. Εξαρτάται από εμάς πάντοτε. Αν όλα είναι προδιαγεγραμμένα θα χανόταν η ελπίδα και η προοπτική. Θα έλεγα όμως πως υπάρχει περιθώριο γιατί κάτι πιο δυνατό από τη διαπραγμάτευση. Αυτό είναι η σκέψη και θέληση για αφύπνιση.
«Η ελευθερία μου ξεκινά εκεί που σταματά η δική σου». Γιατί ο ζωτικός χώρος ορισμένων ανθρώπων καταπατά τον ζωτικό χώρο άλλων;
Γιατί επιτρέπουμε να υπάρχει ο φασισμός; Γιατί επιτρέπουμε να υπάρχει η εκμετάλλευση; Ποιος μπορεί να απαντήσει. Ίσως οι θεατές.
Θεωρείτε πως έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου η κοινωνία, το «θεατρικό» κοινό, έμεινε αμέτοχο ενώ θα μπορούσε να λάβει δράση σε σημαντικά ζητήματα;
Δυστυχώς πολλές φορές οι άνθρωποι έμειναν αμέτοχοι σε πολλές δύσκολες καταστάσεις. Δεν έχει να κάνει όμως με το θεατρικό κοινό. Έχει να κάνει με την κοινωνία ολόκληρη. Οι άνθρωποι έχουν τεράστια δύναμη μέσα τους. Αρκεί να την πιστέψουν. Οιάνθρωποι έχουν αποδείξει πως όταν θέλουν μπορούν να ανατρέπουν δύσκολες καταστάσεις και να προχωράνε μπροστά.
Ποιο είναι απόλυτο και αδιαπραγμάτευτο όριο προσωπικού χώρου για εσάς;
Αυτό που θεωρώ αδιαπραγμάτευτο είναι η στέρηση ελευθερίας και δικαιωμάτων.
Ποια συναισθήματα σας κυρίευαν καθώς σκηνοθετούσατε το έργο; Θα μπορούσατε να τα περιγράψετε με ένα χρώμα και, αν ναι, γιατί;
Το συγκεκριμένο έργο μου προσέφερε έναν απίστευτο πλουραλισμό συναισθημάτων. Δουλεύοντας πάνω στο έργο περπάτησα σε μονοπάτια φόβου, λύπης, οργής αλλά και σε μονοπάτια χαράς. Ο Θανάσης Τριαρίδης είναι ένας χαρισματικός συγγραφέας μα πάνω απ' όλα είναι ένας σπάνιος άνθρωπος. Το συγκεκριμένο έργο θεωρώ πως είναι ένα από τα πιο δυνατά σύγχρονα θεατρικά έργα και είναι τιμή μου που το σκηνοθετώ. Αυτό το έργο του Θανάση ήταν ένα απρόσμενο δώρο για μένα. Όπως και η συνεργασία μου με τη Βερόνικα Αργέντζη και τον Βασίλη Κανελλόπουλο. Με τον Βασίλη έχω συνεργαστεί πολλές φορές, άρα κάτι σημαίνει αυτό, κι έχω πει πολλά για το ταλέντο και τον χαρακτήρα του, οπότε θα θελήσω να σταθώ στη Βερόνικα. Η Βερόνικα Αργέντζη είναι ένα σπάνιο ταλέντο με τεράστιο υποκριτικό όγκο μα και βάρος. Είναι μια ευφυής ηθοποιός που δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Μια ηθοποιός που δουλεύει σκληρά, πειθαρχημένα, με πρόγραμμα. Μία ηθοποιός που φροντίζει τους συναδέρφους της και δεν ανταγωνίζεται. Αυτό όμως που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι η καθαρότητα της ψυχής της και η αγνότητα που κουβαλάει μέσα της. Σπάνια χαρίσματα που δημιουργούν έναν υπέροχο και φωτεινό άνθρωπο. Η συνεργασία μου μαζί της είναι άλλο ένα δώρο που μου έκανε αυτό το έργο. Ως χρώμα λοιπόν θα έβαζα το λευκό. Το χρώμα το οποίο κουβαλάει τα πάντα!
